Το φουκάρι ή θηκάρι στα Κρητικά μαχαίρια έχει μιαν ατέλειωτη ιεροτελεστία στην κατασκευή του. Στο εσωτερικό του εισάγεται πελεκημένη λεπτή σχετικά σφάκα (πικροδάφνη), κομμένη σε καιρό λίγωσης φεγγαριού, για να μη λαθρακιάζει το ξύλο της.
Το εξωτερικό του φουκαριού (ή θηκαριού) καλύπτεται από δέρμα ανιού ή κατσίκας, κάποτε όμως και ποταμίσιου χελιού, ενώ τα δεσίματα είναι μπρούτζινα ή τσίγκινα και με πολλή μαστοριά ξομπλιασμένα και με περίσσια τέχνη κολλημένα! Στ’ ασημομάχαιρα, το φουκάρι (θηκάρι) δεν έχει γεμίσματα εσωτερικά, είναι εκατό στα εκατό ασημένιο. Ο καλεμιτζής, του ο ειδικός δηλ. τεχνίτης, ο επιδέξιος στο καλέμι, χαράσσει μοναδικά στολίδια και θέματα που μαγεύουν το νου του νέου όπου το κρατά με πολλά χάρη στη μέση του.
Η λεπίδα του Κρητικού μαχαιριού είναι από ατόφιο ατσάλι καμωμένη. Στις πλάτες της, γράμματα και στολίδια, χρονολογίες, σγουραφιές και μαντινάδες, είναι όλα χαραγμένα με περίσσια τέχνη και πατροπαράδοτη μαστοριά. Η κοπή της λεπίδας και το δύσκολο βάψιμό της έχουν ήδη γίνει την ώρα που μιλάμε. Το καμίνι ανάβει ήρεμα. Τα σύνεργα της δουλειάς μπροστά στο μάστορα. Το κομμάτι τα’ ατσάλι δουλεύεται ολοκόκκινο, παίρνει την όψη και το σχήμα λεπίδας σωστής, έτοιμης για τη χαραγή.
Έχει αποφασιστεί τι θα σκαλιστεί στην πλάτη της. Μια χαρακτηριστική μαντινάδα, μιας Κρήτης το περίγραμμα, ένας σταυρός κάποτε, μια διακόσμηση απ’ τις αμέτρητες του είδους… και δε μένει παρά ν’ αλειφτεί με κερί, να σχεδιαστεί ή να γραφτεί με το βελόνι στο κέρινο επίστρωμα ό,τι προγραμματίστηκε και να ρίξουμε με προσοχή νιτρικό οξύ (ακουαφόρτε) και χλωριούχο αμμώνιο (νισαντήρι) ή στην ανάγκη κοινό αλάτι, πάνω στα χαράγματα. Τα σπίρτα όπως μας είπαν οι μαστόροι, θα κάμουν τώρα, σιγά – σιγά, κι ύστερ’ από λίγα λεπτά, τη δουλειά τους επάνω στη λεπίδα. Θα χαράξουν δηλαδή σκάβοντας το μέταλλο ό,τι εμείς είχαμε σχεδιάσει το κέρινο επίστρωμα της λεπίδας!
Καμαρώνει τώρα ο άξιος τεχνίτης το έργου. Στιλπνό, «σταλαχτινίζει με την ομορφιά του κι ειν’ ένα καμάρι». Μελετά τα «μικροσκοπικά γραμμωτά σχήματα, τα οποία επαναλαμβάνονται ρυθμικά σ’ ολόκληρο το μήκος της ράχης της κι εξαφανίζονται σταδιακά. Καθώς η διακόσμηση προχωρεί προς την αιχμή της λεπίδας, θυμίζουν καμπυλόμορφες φυτικές διακοσμήσεις και δίνουν μια ξεχωριστής, καλαίσθητη όψης στην εμφάνιση του μαχαιριού, υποδηλώνοντας τη θαυμαστή ικανότητα των μαχαιροποιών να επεξεργάζονται τις σκληρές ατσάλινες επιφάνειες της λεπίδας…». Η λεπίδα στερεώνεται στο χέρι ( ή μανίκα ή λαβή) του μαχαιριού με περτσίνια.
Το συνολικό μήκος τα’ ασημένιου μαχαιριού (άκρη λαβής- άκρη λεπίδας) κυμαίνεται. Κάποτε σταματά στους τριάντα πέντε πόντους και άλλοτε φτάνει στους πενήντα!