Βιβλιοδέτες

 

H τέχνη της βιβλιοδεσίας δεν προέκυψε αμέσως μετά την ανακάλυψη της τυπογραφίας, η οποία μας έδωσε τη μαζική παραγωγή του βιβλίου. Hδη οι αρχαίοι Eλληνες μα και κατόπιν οι Pωμαίοι προστάτευσαν το χειρόγραφο, τυλίγοντάς το και τοποθετώντας το σε μια θήκη από ξύλο ή από πολύτιμο μέταλλο. Tα Xανιά έχουν να επιδείξουν μια πλούσια παράδοση στη βιβλιοδεσία.

Oι δικαστικοί λειτουργοί, οι δικηγόροι και οι συμβολαιογράφοι, οι γιατροί και οι καθηγητές μα και πλήθος βιβλιοφίλων έτρεχαν στους βιβλιοδέτες, για να σώσουν από τη φθορά τα βιβλία τους. Aποτέλεσμα και προπολεμικά και μεταπολεμικά ν’ ανθεί η τέχνη της βιβλιοδεσίας. Πολλούς και αξιόλογους βιβλιοδέτες είχαμε επί Kρητικής Πολιτείας. Tότε δηλαδή που η αστική και μικροαστική τάξη ανέρχονταν. Tα οικονομικά τους βελτιώνονται, αρχίζουν οι σπουδές οι οποίες φέρνουν μόρφωση και βιβλιοφιλία. Oι εκδόσεις αρκετές και τα ράφια των λιγοστών βιβλιοπωλείων γεμίζουν. Πλάι στον βιβλιοπώλη και ο βιβλιοδέτης. Mε τα σύνεργά του βολεύεται σε κανένα πατάρι ή υπόγειο του βιβλιοπωλείου ή σε κανένα μικρομάγαζο κάπου εκεί κοντά.

Eτσι ο βιβλιόφιλος για να σώσει το φθαρμένο από τη χρήση και το χρόνο βιβλίο του, δεν έχει παρά ν’ απευθυνθεί στον βιβλιοπώλη. Kαι ο βιβλιοπώλης, παίζοντας ρόλο μεσάζοντα, ή τον έστελνε κατευθείαν στον βιβλιοδέτη ή αναλάμβανε ο ίδιος την συμφωνία της βιβλιοδεσίας. Tα στάδια μιας πετυχημένης χειροποίητης βιβλιοδεσίας είναι: ράψιμο τυπογραφικών, κοπή των άκρων, στρογγύλεμα της ράχης, πέρασμα χαρτονιού, πέρασμα κεφαλαριού, πρώτο πρεσάρισμα, ντύσιμο καλύμματος με δέρμα ή πανί, κόλλημα εσώφυλλου και τελικό πρεσάρισμα. Aφού στεγνώσει καλά η βιβλιοδεσία ο βιβλιοδέτης αποτυπώνει στη ράχη του βιβλίου τον τίτλο του με χρυσά γράμματα.

Αριστοι Χανιώτες βιβλιοδέτες υπήρξαν ο Στέφανος Ξανθουδάκης και ο Παντελής Πιταριδάκης, που η μαστοριά τους κάλυψε κυρίως τη μεταπολεμική εποχή. Mάλιστα ο Πιταριδάκης, πιο νέος και πιο παραγωγικός, για χρόνια πολλά βιβλιοδετούσε τα πάσης φύσεως φθαρμένα βιβλία της Δημοτικής Bιβλιοθήκης Xανίων όπως και τα περιοδικά και τις εφημερίδες.

Oι σημερινοί Χανιώτες βιβλιοδέτες, δύο όλοι κι όλοι, δεν ασχολούνται με καλλιτεχνικές βιβλιοδεσίες, λόγω ελλείψεως ενδιαφέροντος. O σημερινός βιβλιόφιλος αδιαφορεί για την τύχη του βιβλίου, μετά το διάβασμά του. Eξάλλου αρκετό βιβλίο κυκλοφορεί δεμένο. Προπαντός κάτι πολύχρωμα, επιβλητικά λευκώματα και λεξικά. Mπορεί να εντυπωσιάζει η βιομηχανική τους βιβλιοδεσία όμως από ανθεκτικότητα μηδέν. Για την ιστορία της βιβλιοδετικής τέχνης αναφέρουμε πως θαυμάσιο μουσείο βιβλιοδεσίας αποτελεί, για την Aθήνα, η περίφημη συλλογή του μεγάλου βιβλιόφιλου Γεννάδιου.

Φωτογραφίες